Spis treści
Ataki paniki, fobie, np. społeczna, lęk uogólniony czy zespół stresu pourazowego. Zaburzenia lękowe to obecnie najczęściej diagnozowany problem psychiczny w Polsce, wyprzedzający nawet depresję. Szacuje się, że około 7 proc. społeczeństwa doświadcza napadów paniki, a 5 proc. zmaga się z fobiami, czyli lękiem przed określonymi bodźcami, takimi jak wysokość. Na trzecim miejscu wśród tych zaburzeń plasują się problemy związane ze stresem pourazowym. Do zaburzeń lękowych należą również fobia społeczna oraz lęk uogólniony, które często bywają trudne do rozpoznania i leczenia. Zaburzenia lękowe mogą dotknąć każdego - niezależnie od wieku, płci czy statusu społecznego.
Zaburzenia lękowe - co na ich temat twierdzili znani psychologowie?
Erich Fromm uważał, że lęk wynika z alienacji jednostki od społeczeństwa i samego siebie. Podkreślał, że autentyczne relacje i rozwój wewnętrzny mogą złagodzić lęk. Abraham Maslow postrzegał lęk jako przeszkodę na drodze do samorealizacji. Uważał, że lęk wynika z braku zaspokojenia podstawowych potrzeb i poczucia bezpieczeństwa. B.F. Skinner z kolei tłumaczył lęk w kategoriach reakcji wyuczonej, będącej wynikiem warunkowania. Z jego perspektywy, lęk jest reakcją na bodźce związane z negatywnymi doświadczeniami. "Lęk jest wyuczonym zachowaniem, które można modyfikować poprzez zmianę wzorców nagród i kar" - twierdził.
Co to są zaburzenia lękowe?
Lęk, w swojej pierwotnej funkcji, jest reakcją organizmu na zagrożenie i ma za zadanie mobilizować do działania. Jednak w przypadku zaburzeń lękowych mechanizm ten staje się nadmiernie aktywny prowadząc do odczuwania nieuzasadnionego niepokoju w sytuacjach, które obiektywnie nie stanowią zagrożenia. Może to znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, ograniczając zdolność do pracy, nauki, czy budowania relacji.
Objawy zaburzeń lękowych
Zaburzenia lękowe obejmują wiele różnych stanów, takich jak ataki paniki, fobie, lęk uogólniony, fobię społeczną czy zaburzenia związane ze stresem pourazowym (PTSD). Ataki paniki charakteryzują się nagłym, intensywnym uczuciem strachu, któremu często towarzyszą objawy fizyczne, takie jak kołatanie serca, duszności czy zawroty głowy. Fobie natomiast dotyczą silnego lęku przed określonymi bodźcami, na przykład zwierzętami, wysokością czy lataniem, które w efekcie prowadzą do unikania tych sytuacji.
O ile lęk uogólniony to stałe poczucie niepokoju, które utrzymuje się nawet bez konkretnego powodu, o tyle fobia społeczna objawia się lękiem przed oceną innych, co może utrudniać kontakty interpersonalne. PTSD z kolei związany z przeżyciem traumatycznego wydarzenia i powoduje nawracające wspomnienia, koszmary i napięcie, jakby zagrożenie wciąż było obecne.
Jak radzić sobie z zaburzeniami lękowymi?
Radzenie sobie z zaburzeniami lękowymi wymaga wieloaspektowego podejścia, które powinno być dostosowane do konkretnej osoby i jej potrzeb. Pierwszym krokiem jest uznanie problemu i zwrócenie się o pomoc.
Niestety, wciąż istnieje wiele mitów i uprzedzeń dotyczących zdrowia psychicznego, które mogą powstrzymywać ludzi przed szukaniem wsparcia. Tymczasem konsultacja z psychologiem lub psychiatrą jest kluczowa, by postawić właściwą diagnozę i rozpocząć skuteczne leczenie.
W przypadku wielu zaburzeń lękowych pomocna okazuje się psychoterapia, zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która uczy identyfikowania i zmieniania myśli oraz zachowań podtrzymujących lęk.
Terapia może być także wspomagana farmakologią, np. lekami przeciwlękowymi, które pomagają złagodzić objawy i przywrócić równowagę w funkcjonowaniu mózgu. Ważne są również techniki radzenia sobie z codziennym stresem, takie jak medytacja, ćwiczenia oddechowe, joga czy regularna aktywność fizyczna, które pomagają uspokoić układ nerwowy.
Pomocne w radzeniu sobie z zaburzeniami lękowymi są także zdrowa dieta, odpowiednia ilość snu oraz unikanie używek, takich jak alkohol czy nadmiar kofeiny.
Nieocenione jest także wsparcie bliskich, którzy mogą pomóc osobie zmagającej się z lękiem w trudnych chwilach. W wielu jednak przypadkach nie chodzi o „pozbycie się” lęku, ale o nauczenie się, jak żyć z nim w sposób, który pozwala na realizację celów i spełnienie w codziennym życiu.
