
Spis treści
- Orzekanie o niepełnosprawności osoby dorosłej. Co jest brane pod uwagę?
- Orzekanie w przypadku niepełnosprawności dziecka
- Orzeczenie o niepełnosprawności na stałe a lista chorób
- Kiedy wydaje się orzeczenie na czas określony, a kiedy na stałe?
- Przy tych chorobach można uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe
- Pogorszenie stanu zdrowia. Co w takim przypadku?
Organy orzekające w sprawie niepełnosprawności opierają się na wiedzy medycznej, aktualnych przepisach i wytycznych. Wiele osób z niepełnosprawnościami lub ich opiekunów zastanawia się w jakich przypadkach przysługuje stopień niepełnosprawności na stałe. W poniższym artykule rozwiewamy wszelkie wątpliwości.
Zgodnie z rozporządzeniem ws. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności w Polsce wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności - znaczny, umiarkowany i lekki. Orzeka się je na czas określony lub na stałe. W przypadku niepełnosprawność dziecka orzeka się niepełnosprawność na czas określony, jednak nie dłuższy niż do ukończenia 16. roku życia.
Orzekanie o niepełnosprawności osoby dorosłej. Co jest brane pod uwagę?
W przypadku orzekania o stopniu niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 rok życia, bierze się pod uwagę:
• zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności;
• ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza – przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby;
• wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje;
• możliwość całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do wykonywania dotychczasowego lub innego zatrudnienia – poprzez leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe;
• ograniczenia występujące w samodzielnej egzystencji i uczestnictwie w życiu społecznym;
• możliwość poprawy funkcjonowania osoby zainteresowanej w samodzielnej egzystencji oraz w pełnieniu ról społecznych – poprzez leczenie, rehabilitację, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, środki techniczne, usługi opiekuńcze lub inne działania.
Orzekanie w przypadku niepełnosprawności dziecka
Przy orzekaniu o niepełnosprawności dziecka, które nie ukończyło 16 roku życia brane są pod uwagę:
• zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności;
• ocena stanu zdrowia wystawioną przez lekarza – przewodniczącego składu orzekającego, zawierająca opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby, a także ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do dzieci z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku dziecka;
• możliwość poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki techniczne, środki pomocnicze lub inne działania.
Orzeczenie o niepełnosprawności na stałe a lista chorób
21 marca 2025 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało o wydaniu zaleceń dla zespołów orzeczniczych. "21 marca, czyli Światowy Dzień Zespołu Downa, to nie tylko dzień, w którym mówimy o potrzebach osób zespołem Downa, o tym, kim te osoby są. To także dzień, w którym możemy realnie zmienić ich życie. Bardzo cieszę się, że dzisiaj podpisuję nowe wytyczne Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych dla zespołów orzeczniczych” - mówił Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń.
Kiedy wydaje się orzeczenie na czas określony, a kiedy na stałe?
W praktyce duże znaczenie ma indywidualna ocena rokowania ustalona na dzień wydania orzeczenia. Jeżeli stan zdrowia zostanie oceniony na taki, który może ulec poprawie, np. przy zastosowaniu leczenia czy rehabilitacji, orzeczenie wydaje się na czas określony. Z kolei gdy naruszenie organizmu ma charakter trwały i nie rokuje poprawy, może zostać przyznane orzeczenie o stopniu niepełnosprawności stałe. W przypadku dziecka orzeczenie zostanie wydane do ukończenia 16 roku życia.
Przy tych chorobach można uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności na stałe
Wskutek zmiany przepisów, osoby chorujące na blisko 150 chorób rzadkich w wypadku zwrócenia się do zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności i udokumentowania swojego schorzenia, otrzymają orzeczenia o niepełnosprawności na stałe.
W przypadku dzieci z Zespołem Downa oraz chorujących na 50 innych chorób rzadkich podobne zalecenia dotyczą orzeczeń wydawanych na maksymalny możliwy okres, czyli do ukończenia 16 lat.
Pogorszenie stanu zdrowia. Co w takim przypadku?
Zdarza się, że osoba z niepełnosprawnością doznaje zmiany stanu zdrowia. Może ona wówczas w okresie ważności swojego orzeczenia wystąpić do powiatowego zespołu z wnioskiem o wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia.