Spis treści
Ciśnienie krwi i tętno to dwa podstawowe parametry, które pozwalają ocenić kondycję układu sercowo-naczyniowego. Choć często są ze sobą utożsamiane, pełnią różne funkcje i mogą dostarczyć cennych informacji o stanie zdrowia. Zrozumienie ich znaczenia i monitorowanie na co dzień może pomóc w wykryciu chorób serca, nadciśnienia czy problemów krążeniowych. Czy normy dotyczące ciśnienia krwi i tętna się zmienią? Czym różnią się od wytycznych?
Co to jest ciśnienie krwi?
Ciśnienie tętnicze krwi to siła, z jaką krew napiera na ściany naczyń krwionośnych. Mierzy się je w milimetrach słupa rtęci (mmHg). Składa się z dwóch wartości:
- Ciśnienie skurczowe (górne) – oznacza siłę nacisku krwi na ściany tętnic w momencie skurczu serca (gdy pompuje ono krew do organizmu).
- Ciśnienie rozkurczowe (dolne) – pokazuje ciśnienie w tętnicach, gdy serce jest w fazie spoczynku między uderzeniami.
Zbyt wysokie ciśnienie krwi (nadciśnienie) zwiększa ryzyko udaru, zawału serca i chorób nerek. Z kolei zbyt niskie ciśnienie (niedociśnienie) może powodować zawroty głowy, omdlenia i osłabienie.
Co to jest tętno? Czym się różni od ciśnienia krwi?
Tętno to liczba uderzeń serca na minutę. Mierzone jest ono na tętnicy szyjnej, promieniowej (nadgarstek) lub udowej. Prawidłowa wartość tętna zależy od wieku, poziomu aktywności fizycznej i stanu zdrowia. Wysokie tętno (tachykardia) może świadczyć o stresie, odwodnieniu, gorączce czy problemach z sercem. Z kolei niskie tętno (bradykardia) występuje u osób aktywnych fizycznie, ale może być też objawem chorób serca.
Nadciśnienie tętnicze – jedna z głównych przyczyn zgonów w Polsce
Nadciśnienie tętnicze to - w opinii prof. dr Piotra Jankowskiego, kardiologa z Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego - główny zabójca Polaków. Tymczasem z danych Narodowego Testu Zdrowia Polaków wynika, że na nadciśnienie cierpi 29 proc. Polaków, a problem rośnie wraz z wiekiem. Wśród osób powyżej 50 roku życia w 2022 roku nadciśnienie tętnicze miała zdiagnozowane co druga osoba.
W rozmowie z serwisem Medonet.pl prof. Piotr Jankowski przywołuje wyniki badań, które wskazują, że obniżając ciśnienie u osób z nadciśnieniem tętniczym do wartości rzędu 120/75 mmHg, czyli poniżej 130/80 mmHg, można zapobiec wielu zawałom serca, udarom mózgu, a w rezultacie - wydłużyć życie pacjentów.
Normy ciśnienia bez zmian? Zmieniły się wytyczne
Jak wskazuje prof. Jankowski, kryterium rozpoznawania ciśnienia tętniczego, a więc norma ciśnienia nie została w Europie zmieniona i pozostaje bez zmian. — Wciąż obowiązuje kryterium ciśnienie skurczowe 140 mmHg lub więcej i rozkurczowe 90 mmHg, lub więcej. Tak było 10, 20 i 30 lat temu. Natomiast rzeczywiście już dwa lata temu amerykańscy kardiolodzy obniżyli kryterium rozpoznawania nadciśnienia tętniczego i w USA nadciśnienie rozpoznaje się od wartości 130/80 mmHg. Jeśli ktoś ma ciśnienie 135/85 mmHg, to w Stanach Zjednoczonych ma rozpoznawane nadciśnienie tętnicze. W Europie i w Polsce zastanawiano się, czy zmieniać te normy, czy nie i ostatecznie podjęto decyzję, by nie wprowadzać zmian – wyjaśnia lekarz.
Jak wyjaśnia, wpływ na to miała świadomość, że wartości 140/90 mmHg są wszystkim dobrze znane wobec czego uznano, że formalna zmiana norm mogłaby spowodować zamieszanie i spowodować więcej szkód niż pożytku.
Co oznacza zmiana wytycznych?
Zdaniem prof. Jankowskiego, należy odróżnić normy rozpoznawania nadciśnienia od ciśnienia docelowego, czyli tego, do którego dążymy u osób z nadciśnieniem tętniczym. — Zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie i w Polsce docelowe ciśnienie tętnicze obniżono. Obecnie u osób do 69. roku życia, które są leczone z powodu nadciśnienia tętniczego, dążymy do wartości ciśnienia skurczowego między 120 a 129 mmHg, a ciśnienia rozkurczowego poniżej 80 mmHg. U osób starszych, w wieku ≥70. lat ciśnienie skurczowe powinno wynosić 130 — 139 mmHg, czyli poniżej 140, natomiast ciśnienie rozkurczowe poniżej 80 mmHg – tłumaczy ekspert.
To oznacza, że jeśli wcześniej zadowalający był wynik ciśnienia np. 138/88 mmHg, a leczenie uznawane za optymalnie, dziś uważa się je za niewystarczające. Ciśnienie rozkurczowe powinno być poniżej 80 mmHg u każdego pacjenta, a ciśnienie skurczowe u osób w wieku poniżej 70 lat poniżej 130 mmHg, a u osób starszych poniżej 140 mmHg – wyjaśnia kardiolog.
Jakie jest prawidłowe ciśnienie według nowych wytycznych?
Nowe wytyczne przygotowane przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne oraz Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego wyglądają następująco:
- 120-129/70-79 mm Hg dla osób do 65. roku życia
- 130-139/70-79 mm Hg dla osób po 65. roku życia
- 130-149/70-79 mm Hg dla osób powyżej 80. roku życia.
