Obowiązek szczepień nakłada ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Szczepienia ochronne w Polsce są realizowane w oparciu o obowiązujący Program Szczepień Ochronnych (tzw. kalendarz szczepień), który co roku jest aktualizowany i ogłaszany przez Głównego Inspektora Sanitarnego, w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia.
Naczelny Sąd Administracyjny umorzył 11 postępowań, dotyczących obowiązkowych szczepień dzieci po cofnięciu skarg kasacyjnych przez rodziców. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że Program Szczepień Ochronnych powinien być publikowany w formie rozporządzenia ministra zdrowia.
Jak czytamy w Prawo.pl, NSA podjął takie decyzje, ponieważ pełnomocnicy rodziców, na których nałożono kary za nieszczepienie dzieci, wycofali skargi kasacyjne. Wcześniej, w styczniu i lutym, wierzyciel wycofał się z zarzutów do prowadzonego postępowania egzekucyjnego, co skutkowało umorzeniem postępowań przez sąd.
Jeden ze skarżących, Adam W., argumentował, że obowiązek szczepień nie ma podstawy prawnej, ponieważ wynika z komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego, a także kwestionował brak wskazania konkretnych szczepień w upomnieniu.
Co orzekł Trybunał Konstytucyjny?
Trybunał Konstytucyjny (TK) odniósł się do kwestii szczepień. W wyroku z 9 maja 2023 r. (sygn. akt SK 81/19) TK nie podważył zasadności szczepień ochronnych u dzieci. TK orzekł, że Program Szczepień Ochronnych powinien być ogłaszany przez ministra zdrowia w drodze rozporządzenia, a nie komunikatu, ale nie zakwestionował merytorycznej treści komunikatu. W rezultacie wydano rozporządzenie z 27 września 2023 r. z załącznikiem nr 1, który określa schematy obowiązkowych szczepień. Sąd I instancji podkreślił, że dziecko skarżącego nie zostało zaszczepione pomimo braku przeciwwskazań lekarskich. Sąd uznał, że obowiązek szczepień istnieje i nie został wykonany.
Grzywny dla uchylających się rodziców
Sprawa szczepień ponownie trafiła do Trybunału Konstytucyjnego, który umorzył postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej obowiązkowych szczepień. Skarga ta opierała się na wyroku NSA z kwietnia 2022 r., który oddalił skargę kasacyjną, co miało naruszać prawo do prywatności i decydowania o życiu osobistym.
Schemat postępowania rodziców jest podobny: brak szczepień w terminach wynikających z komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego, nałożenie grzywny przez wojewodę, tytuł wykonawczy wystawiony przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, zaskarżenie decyzji do ministra zdrowia, a następnie skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA), który oddala skargę. W opisywanej sprawie skarga kasacyjna została wniesiona, ale postępowanie umorzono z powodu wycofania zarzutów przez wierzyciela.
