Spis treści
Projekt podstawy programowej jest obecnie w trakcie konsultacji publicznych. Do 20 listopada mogły wpływać do MEN uwagi. Obecnie MEN wciąż je analizuje. Według założeń przedmiotu, zdrowie traktowane jest szeroko i odnosi się do wszystkich sfer funkcjonowania - zdrowia fizycznego, psychicznego, seksualnego, społecznego i środowiskowego. Przeciwnicy nowego przedmiotu wysuwają zarzuty dotyczące seksualizacji. Z tego powodu serwis rynekzdrowia.pl sprawdził podstawę programową punkt po punkcie.
Edukacja zdrowotna i zdrowie seksualne – dlaczego budzi emocje?
Nowy przedmiot ma zastąpić przedmiot jakim jest Wychowanie do życia w rodzinie. Dotychczas to w WdŻ znajdowały się elementy edukacji seksualnej jednak przedmiot ten nie był obowiązkowy. Od września 2025 roku Edukacja zdrowotna ma być przedmiotem obowiązkowym.
Podstawa programowa tego przedmiotu obejmuje dziesięć działów. Są to m.in. podejmowanie działań wspierających zdrowie we wszystkich jego wymiarach na wszystkich etapach życia, rozumienie i akceptacja przemian oraz procesów w ludzkim ciele, monitorowanie własnego stanu zdrowia, rozumienie czynników wpływających na zdrowie oraz odpowiedzialne pełnienie ról społecznych i budowanie relacji opartych m.in. na wartości zdrowia.
W ramach nauczania ma być także rozwijanie takich umiejętności jak realizowanie działań wpływających na utrzymanie, poprawę i ochronę zdrowia, rozpoznawanie i reagowanie na sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu, budowanie pozytywnego wizerunku siebie i innych osób oraz podtrzymywanie zdrowych relacji interpersonalnych, a także promowanie w swoim otoczeniu postaw opartych na zdrowym stylu życia.
Edukacja zdrowotna – co będzie obejmował program nauczania?
Cele i umiejętności są różne dla uczniów
- podstawówek w klasach IV-VI, VI-VIII
- szkół ponadpodstawowych.
Szkoła podstawowa. Klasy IV-VI i VI-VIII
W klasach IV-VI w ramach działu zdrowie seksualne uczniowie będą uczyć się tego, jak kształtować pozytywną postawę wobec seksualności człowieka i jak respektować autonomię cielesną zarówno swoją, jak i innych osób. Nauczą się także m.in. charakteryzować pojęcia, takie jak zdrowie seksualne, seksualność i omawiać ich pozytywny wymiar w życiu człowieka, a także wyjaśniać proces zapłodnienia i najważniejsze fakty dotyczące przebiegu ciąży, porodu oraz opieki nad noworodkiem.
Będą też omawiać jak asertywnie dbać o autonomię cielesną i będą się uczyć jakie rodzaje zachowań dorosłego lub rówieśnika są przekroczeniem granic intymnych. Powinny też wiedzieć po tych lekcjach jak wyszukiwać przepisy prawa o ochronie seksualności osób poniżej 15 roku życia i znać możliwości uzyskania pomocy w sytuacji zagrożenia.
W klasach VII i VIII uczniowie mają poznać odpowiedź na pytania typu: jakie znaczenie ma seksualność w życiu człowieka m.in. w kontekście rozumienia i respektowania autonomii cielesnej własnej i innych osób. Będą również m.in. omawiać pojęcie popędu seksualnego i jego zmiany w okresie dojrzewania, a także wymieniać powody, dla których ludzie decydują się na aktywność seksualną i rozmawiać o konsekwencjach z nią związanych.
Uczniowie najstarszych klas podstawówki po lekcjach z edukacji seksualnej powinni umieć omówić pojęcie orientacji psychoseksualnej i wyjaśnić pojęcia, takie jak tożsamość płciowa, cispłciowość czy transpłciowość.
Uczniowie nabędą też umiejętność identyfikowania elementów seksualizacji i presji związanej z podjęciem aktywności seksualnej w mediach społecznościowych, a także środkach masowego przekazu, kulturze młodzieżowej i własnym otoczeniu. Część zajęć ma być także poświęcona formom przemocy seksualnej i sposobom reagowania na nią.
Ponadto, nauczyciel będzie miał do zrealizowania przynajmniej jedno z dwóch wymagań fakultatywnych: umiejętność wymieniania infekcji i chorób przenoszonych drogą płciową, uniwersalnych zasad profilaktyki tych chorób i rozpoznawania objawów wymagających interwencji lekarskiej lub zapoznanie uczniów ze specjalnościami medycznymi, które głównie związane są ze zdrowiem seksualnym.
Liceum, technikum i szkoły zawodowe
W szkołach ponadpodstawowych uczniowie w ramach tego działu dowiedzą się, w jaki sposób dbać o zdrowie seksualne przez całe życie i jak tworzyć relacje kierując się szacunkiem wobec drugiego człowieka.
Po zrealizowaniu lekcji z edukacji seksualnej na tym etapie nauki uczniowie powinni umieć m.in. wyjaśnić pojęcie seksualności, opisać budowę i funkcję narządów płciowych oraz ich znaczenie dla zdrowia i profilaktyki, a także omówić metody antykoncepcji, profilaktykę chorób przenoszonych drogą płciową oraz wyjaśnić różnicę między życiem z wirusem HIV i chorobą AIDS.
Ponadto, na tym etapie nauki uczniowie dowiedzą się więcej o przebiegu ciąży, porodu naturalnego czy przez cesarskie cięcie, karmieniu piersią i opiece nad noworodkiem. Nauczyciel będzie miał za zadanie wyjaśnić także takie pojęcia jak poronienie, aborcja, przekaże etyczne, prawne, zdrowotne i psychospołeczne uwarunkowania dotyczące przerywania ciąży. Uczniowie będą też potrafili wymienić zagrożenia związane z uwodzeniem w sieci, pornografią czy prostytucją.
Dział dotyczący edukacji seksualnej ma swoich przeciwników, którzy w tym kontekście mówią o seksualizacji. W protest przeciwko edukacji zdrowotnej włączył się m.in. kandydat na prezydenta popierany przez PiS. Jak z kolei zauważył rzecznik praw pacjenta, edukacja zdrowotna to prawo ucznia do rzetelnej wiedzy.
