Spis treści
Coraz więcej osób unika spożywania glutenu i laktozy, argumentując, że powodują one dolegliwości trawienne, zmęczenie czy nawet problemy skórne. Czy to oznacza, że są szkodliwe?
Czym jest gluten i dlaczego bywa problematyczny?
Gluten to białko występujące w pszenicy, życie i jęczmieniu. Odpowiada za elastyczność ciasta i strukturę wielu produktów zbożowych. Dla większości osób jego spożycie nie stanowi problemu, jednak u osób z celiakią, nietolerancją glutenu lub nadwrażliwością na gluten może powodować poważne dolegliwości.
Gluten i problemy zdrowotne
Gluten odradzany jest przede wszystkim osobom, których dotyczy:
- Celiakia, czyli choroba autoimmunologiczna, w której organizm błędnie atakuje własne tkanki w reakcji na gluten. Może prowadzić do uszkodzenia jelit, niedoborów pokarmowych i licznych powikłań zdrowotnych. Objawy mogą obejmować przewlekłe bóle brzucha, biegunki, utratę masy ciała oraz osłabienie.
- Nietolerancja glutenu – nie jest chorobą autoimmunologiczną, ale może powodować bóle brzucha, wzdęcia, zmęczenie i inne objawy przypominające celiakię.
- Nadwrażliwość na gluten – to stan, w którym organizm negatywnie reaguje na gluten, mimo braku celiakii czy alergii na pszenicę. Może objawiać się zmęczeniem, bólami głowy, mgłą mózgową i problemami skórnymi.
Laktoza – cukier, który nie wszyscy trawią
Laktoza z kolei to naturalny cukier występujący w mleku i jego przetworach. Aby mogła zostać prawidłowo strawiona, organizm potrzebuje enzymu laktazy. U niektórych osób, zwłaszcza w dorosłym wieku, poziom laktazy spada, co prowadzi do nietolerancji laktozy.
Problemy zdrowotne związane z laktozą
Wśród problemów zdrowotnych, przy których produkty z laktozą mogą być odradzane są:
- Nietolerancja laktozy – objawia się dolegliwościami trawiennymi, takimi jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki. Stopień nasilenia objawów zależy od ilości spożytej laktozy i indywidualnej zdolności organizmu do jej trawienia.
- Alergia na mleko – jest rzadsza, ale bardziej niebezpieczna, ponieważ dotyczy białek mleka i może prowadzić do reakcji alergicznych, w tym anafilaksji. Objawy obejmują wysypkę, problemy z oddychaniem i silne bóle brzucha.
- Zespół jelita drażliwego (IBS) – niektóre osoby z IBS zauważają, że eliminacja laktozy pomaga w złagodzeniu objawów, takich jak bóle brzucha i nieregularne wypróżnienia.
Czy gluten i laktoza są szkodliwe?
Dla osób, które nie mają problemów z ich trawieniem, gluten i laktoza nie stanowią zagrożenia, a wręcz przeciwnie – mogą dostarczać cennych składników odżywczych. Produkty zawierające gluten, jak pełnoziarniste pieczywo, kasze czy makarony, dostarczają błonnika, witamin z grupy B oraz minerałów, takich jak magnez i cynk. Z kolei mleko i jego przetwory są bogate w wapń, białko i witaminy, które wspierają zdrowie kości i mięśni.
Wyeliminowanie tych składników bez potrzeby może prowadzić do niedoborów pokarmowych i nie zawsze jest korzystne dla zdrowia. Warto więc podejść do tematu indywidualnie i, jeśli nie odczuwamy dolegliwości po spożyciu glutenu czy laktozy, nie ma powodu, by z nich rezygnować.
Jak sprawdzić, czy powinniśmy unikać glutenu i laktozy?
Jeśli podejrzewasz, że gluten lub laktoza mogą powodować u ciebie problemy zdrowotne, warto:
- Obserwować swój organizm – zwrócić uwagę na pojawiające się objawy po spożyciu produktów zawierających gluten lub laktozę.
- Przeprowadzić testy diagnostyczne – testy na celiakię, testy na nietolerancję laktozy czy badania na alergie pokarmowe mogą pomóc określić, czy rzeczywiście organizm źle reaguje na te składniki.
- Wprowadzić dietę eliminacyjną – po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem można tymczasowo wyeliminować gluten lub laktozę i sprawdzić, czy nastąpi poprawa.
