Spis treści
Opracowanie pt. "Normy żywienia dla populacji Polski" zostało sfinansowane przez Ministerstwo Zdrowia i zrealizowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia PZH na lata 2021–2025 przez Państwowy Instytut Badawczy. W opracowaniu ujęto m.in. suplementy diety oraz szczegóły dotyczące suplementacji.
Co to są suplementy diety?
Suplementy diety to produkty spożywcze, które pozwalają uzupełniać codzienną dietę w niezbędne składniki odżywcze. Wśród popularnych suplementów diety znajdują się witaminy i minerały, takie jak witamina D, C, kompleks witamin B, magnez czy cynk. Omega-3 to kwasy tłuszczowe, które wspierają zdrowie serca i mózgu, a probiotyki korzystnie wpływają na pracę układu trawiennego. Kolagen, z kolei, jest często wybierany dla zdrowia skóry, stawów i włosów, podczas gdy ekstrakty roślinne, takie jak ashwagandha, żeń-szeń czy kurkuma, wspomagają organizm w walce ze stresem i stanami zapalnymi.
Suplementy diety przeznaczone są do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych. Muszą być one wprowadzone do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie. Mogą to być np. kapsułki, tabletki, drażetki, saszetki z proszkiem, ampułki z płynem, butelki z kroplomierzem.
Suplementy diety. Normy
Według ekspertów, minimalna ilość witamin i składników mineralnych obecnych w suplementach diety nie powinna wynosić mniej niż 15 proc. referencyjnych wartości spożycia określonych dla celów znakowania żywności. Natomiast maksymalna zawartość witamin i składników mineralnych w dziennej porcji suplementu diety powinna być ustalana z uwzględnieniem:
- górnych tolerowanych (bezpiecznych) poziomów spożycia (UL) witamin i składników mineralnych, ustalonych na podstawie naukowej oceny ryzyka, w oparciu o ogólnie akceptowane dane naukowe, z uwzględnieniem zmiennych stopni wrażliwości różnych grup konsumentów,
- spożycia witamin i składników mineralnych wynikającego z innych źródeł diety, z uwzględnieniem żywności wzbogacanej,
- zalecanego spożycia witamin i składników mineralnych dla populacji.
Zespół w ten opracował opinie dotyczące maksymalnych dziennych ilości witamin i składników mineralnych w suplementach diety przeznaczonych dla osób dorosłych, z podaniem dodatkowych wytycznych:
- Witamina D – 2000 IU (50 µg) dla zdrowej populacji osób dorosłych do 75 roku życia;
- Witamina D – 4000 IU (100 µg) dla osób zdrowych powyżej 75 roku życia; w oznakowaniu suplementów diety musi być umieszczone przeznaczenie z jednoznacznym uwzględnieniem grupy odbiorców;
- Witamina C – 1000 mg; w oznakowaniu suplementów diety zawierających wysoką zawartość witaminy C rekomenduje się umieścić następujące ostrzeżenie: „nie stosować u osób mających predyspozycje do tworzenia kamieni nerkowych lub chorujących na kamicę nerkową”;
- Witamina A – 800 µg w formie równoważnika retinolu (retinol i estry retinylu) oraz 7 mg w formie β-karotenu;
- Kwas foliowy – 600 µg, bądź 800 µg w przypadku, gdy suplement oznaczono jako dedykowany dla kobiet w ciąży; ponadto w oznakowaniu suplementów diety zawierających kwas foliowy w ilości 800 µg rekomenduje się umieścić ostrzeżenie: „u kobiet w ciąży stosować po konsultacji z lekarzem”;
- Niacyna – 830 mg w formie amidu kwasu nikotynowego, bądź 16 mg w formie kwasu nikotynowego;
- Mangan – 1,8 mg;
- Cynk – 15 mg;
- Kwas pantotenowy – 10 mg w formie pantetyny, bądź 200 mg w pozostałych formach chemicznych, w przeliczeniu na kwas pantotenowy;
- Tiamina (witamina B1) – 100 mg;
- Ryboflawina (witamina B2) – 40 mg;
- Kobalamina (witamina B12) – 100 µg;
- Jod – 150 µg bądź 200 µg w przypadku, gdy suplement oznaczono jako dedykowany dla kobiet w ciąży i w okresie laktacji;
- Witamina B – 18 mg;
- Magnez – 400 mg;
- Żelazo – 20 mg bądź 30 mg w przypadku, gdy suplement oznaczono jako dedykowany dla kobiet w ciąży (rekomenduje się umieścić ostrzeżenie: „produkt dla kobiet w ciąży, stosować po konsultacji z lekarzem”;
- Miedź – 2 mg;
- Witamina E – 250 mg;
- Witamina K – 200 µg; w oznakowaniu suplementów diety zawierających wysoką zawartość witaminy K rekomenduje się umieszczenie ostrzeżenia: „produkt nie powinien być spożywany przez osoby przyjmujące środki przeciwzakrzepowe zawierające antagonistów witaminy K (np. warfaryna i acenokumarol)”;
- Bor – 3 mg;
- Chrom – 200 µg;
- Fluor – 3,5 mg;
- Fosfor – 450 mg;
- Molibden – 350 µg;
- Selen – 200 µg;
- Potas – 1500 mg; w oznakowaniu suplementów diety zawierających potas w ponad 1000 mg w zalecanej do spożycia dziennej porcji produktu należy umieścić ostrzeżenie: „produkt nie jest przeznaczony dla osób starszych, osób z chorobami nerek, cukrzycą insulinooporną, z nadciśnieniem tętniczym, z zaburzeniami rytmu serca”;
- Wapń – 1500 mg.
Suplement diety to nie lek, ale produkt spożywczy
Wiele osób decyduje się na stosowanie suplementów z różnych powodów. Często jest to odpowiedź na niedobory składników odżywczych, które wynikają z jedzenia przetworzonej żywności lub braku odpowiedniej ilości warzyw i owoców w diecie. Suplementy mogą również wspierać zdrowie ogólne, wzmacniając układ odpornościowy, poprawiając kondycję skóry, włosów i paznokci czy wspomagając pracę serca i mózgu. W określonych sytuacjach, takich jak ciąża, intensywny wysiłek fizyczny lub dieta wegańska, suplementacja może być szczególnie pomocna.
W stosowaniu suplementów ważne jest jednak stosowanie się do zaleceń producenta i unikanie przedawkowania. Wybierając suplementy, należy zwrócić uwagę na ich skład i certyfikaty jakości, by uniknąć produktów o wątpliwej renomie. Ponadto, zwłaszcza osoby cierpiące na choroby przewlekłe, kobiety w ciąży czy osoby stosujące leki powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.
