Spis treści
Domy pomocy społecznej (DPS) to placówki, które zapewniają całodobową opiekę osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności. Średni czas oczekiwania na miejsce w domu opieki wynosi średnio około pół roku. Może być jednak o wiele dłuższy.
W Polsce jest ponad 1,8 tys. DPS-ów. Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca domu pomocy społecznej ustalany jest przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę, marszałka województwa i ogłaszany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do 31 marca danego roku.
Jak ustalane są opłaty za DPS?
Ostateczna wysokość opłat za pobyt w publicznym domu seniora ustalana jest indywidualnie i zależy od dochodu danej osoby lub jej rodziny. Opłata za pobyt w domu pomocy społecznej nie może być jednak wyższa niż średni miesięczny koszt utrzymania w domu pomocy społecznej.
Zgodnie z ustawą osoba umieszczona w domu seniora jest zobowiązana do ponoszenia opłat za pobyt w takim domu w wysokości 70 proc. dochodu, ale nie więcej niż średni koszt utrzymania mieszkańca danej placówki. W przypadku, gdy mieszkaniec nie jest w stanie pokryć ww. kwoty, to opłaty musi ponosić rodzina - małżonek, dzieci, wnukowie.
Zgodnie z ustawą bliscy są jednak zobowiązani do ponoszenia kosztów pobytu w DPS tylko wtedy, gdy osiągają oni odpowiedni dochód. Do pomocy finansowej zobowiązane są osoby, jeżeli dochód osoby w rodzinie czy osoby samotnie gospodarującej jest wyższy niż 300 proc. kryterium dochodowego, określonego w ustawie o pomocy społecznej, ale kwota pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 proc. tego kryterium.
W następnej kolejności za pobyt seniora w DPS-ie płaci gmina, z której dana osoba została skierowana do domu seniora. Gmina ponosi koszt w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania seniora a opłatami wnoszonymi przez ww. osoby. W niektórych przypadkach senior może być również całkowicie zwolniony z opłat, gdy występują do tego uzasadnione przesłanki, np. długotrwała choroba, niepełnosprawność itd.
Kryterium dochodowe w 2025 r.
Od stycznia 2025 roku wzrosły progi dochodowe, które wpływają na obowiązek partycypowania w kosztach pobytu w DPS-ie. W 2024 roku 300% kryterium dochodowego wynosiło 2328 zł dla osoby samotnie gospodarującej i 1800 zł dla osoby w rodzinie. W 2025 roku kwoty te wzrosły odpowiednio do 3030 zł i 2469 zł. Oznacza to, że osoby z dochodem poniżej tych progów są zobowiązane do pokrycia kosztów pobytu mieszkańca w DPS-ie.
Ceny w DPS-ach w 2024 r.
Koszt utrzymania pensjonariusza w DPS to m.in. całodobowa opieka pielęgniarska, pełne wyżywienie, środki higieniczne, utrzymanie czystości, terapia zajęciowa, wsparcie psychologa, a także zajęcia aktywizujące mieszkańców.
Ceny w DPS-ach są ustalane indywidualnie. Wahają się od ok. 5 tys. zł aż do ok. 8 tys. Wiele zależy od tego, czy będzie to pokój jedno- czy np. dwuosobowy i w jakim regionie Polski znajduje się placówka.
Jeśli chodzi o opłaty w prywatnych domach opieki, są one o wiele wyższe i zaczynają się od 8 tys. zł. Tutaj nie można liczyć na żadne dofinansowanie ze strony państwa.
Różnica między DPS a prywatnym domem opieki
Domy opieki oferują różnorodny standard usług - od podstawowego do luksusowego - i są bardziej elastyczne w dostosowywaniu oferty do indywidualnych potrzeb mieszkańców. Z kolei DPS to instytucja publiczna lub działająca na zlecenie samorządu, która funkcjonuje zgodnie z ustawą o pomocy społecznej. Przyjęcie do DPS wymaga spełnienia określonych warunków, takich jak konieczność całodobowej opieki potwierdzona opinią lekarza oraz formalnej decyzji wydanej przez gminę. DPS zapewnia standaryzowaną, całodobową opiekę, która obejmuje pomoc w codziennych czynnościach, rehabilitację i opiekę pielęgniarską, ale zakres usług jest mniej elastyczny niż w domach opieki i z góry określony przepisami prawa.
