Krztusiec, znany również jako koklusz, to wysoce zakaźna choroba układu oddechowego, wywoływana przez bakterię Bordetella pertussis. Charakteryzuje się napadowym, duszącym kaszlem, który może prowadzić do poważnych komplikacji, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci. Zrozumienie objawów, metod leczenia i sposobów zapobiegania krztuścowi jest kluczowe dla ochrony siebie i swoich bliskich.
Krztusiec przebiega w trzech fazach:
- Faza nieżytowa (1-2 tygodnie):
- Przypomina zwykłe przeziębienie: katar, łagodny kaszel, nieznaczna gorączka.
- W tym okresie choroba jest najbardziej zaraźliwa.
- Faza napadowego kaszlu (2-6 tygodni, a czasem nawet dłużej):
- Charakterystyczne, gwałtowne napady kaszlu, zakończone głośnym, świszczącym wdechem („pianie” lub „koklusz”).
- Napady kaszlu mogą prowadzić do wymiotów, sinicy (zasinienia skóry), a nawet krótkotrwałego bezdechu.
- Kaszel nasila się w nocy.
- Faza zdrowienia (trwa kilka tygodni lub miesięcy):
- Napady kaszlu stają się rzadsze i łagodniejsze.
- Pełne wyzdrowienie może trwać kilka miesięcy.
Leczenie krztuśca
Leczenie krztuśca opiera się głównie na antybiotykoterapii. Antybiotyki nie eliminują kaszlu, ale skracają okres zakaźności i mogą złagodzić przebieg choroby, zwłaszcza jeśli zostaną podane we wczesnej fazie. Najczęściej stosuje się makrolidy (azytromycyna, klarytromycyna). Antybiotyki są szczególnie ważne dla niemowląt, małych dzieci i osób z grup ryzyka.
Leczenie objawowe obejmuje nawilżanie powietrza, stosowanie odpowiedniej diety polegającej na podawaniu małych porcji posiłków, aby uniknąć wymiotów. W ciężkich przypadkach konieczna jest hospitalizacja, zwłaszcza u niemowląt.
Krztusiec: jak zapobiegać?
Za zapobieganie zachorowaniu na krztuśca odpowiadają szczepienia, które są najskuteczniejszą formą ochrony przed zachorowaniem. W Polsce szczepienia przeciwko krztuścowi są obowiązkowe i podawane w ramach Programu Szczepień Ochronnych. Wśród dostępnych szczepionek znajduje się:
- Szczepionka DTPa:
- Szczepionka skojarzona, chroniąca przed błonicą, tężcem i krztuścem.
- Podawana w kilku dawkach w pierwszych dwóch latach życia dziecka oraz w dawkach przypominających w późniejszym wieku.
- Szczepienia przypominające:
- Odporność poszczepienna z czasem słabnie, dlatego zalecane są dawki przypominające, szczególnie dla kobiet w ciąży i osób mających kontakt z niemowlętami.
Kiedy szczepienie przeciwko krztuścowi?
Dorośli powinni rozważyć szczepienie przeciwko krztuścowi w kilku kluczowych sytuacjach:
- Kontakt z niemowlętami:
- Krztusiec jest szczególnie niebezpieczny dla niemowląt, które nie są w pełni chronione przez szczepienia w pierwszych miesiącach życia. Dorośli, którzy mają bliski kontakt z niemowlętami (rodzice, dziadkowie, opiekunowie), powinni się zaszczepić, aby zapobiec przeniesieniu infekcji.
- Planowanie ciąży lub ciąża:
- Kobiety w ciąży powinny otrzymać szczepionkę przeciwko krztuścowi (Tdap) optymalnie między 27 a 36 tygodniem ciąży. Zapewnia to ochronę noworodka w pierwszych miesiącach życia, zanim sam będzie mógł zostać zaszczepiony.
- Pracownicy służby zdrowia:
- Osoby pracujące w placówkach opieki zdrowotnej są narażone na większe ryzyko kontaktu z krztuścem, dlatego szczepienie jest szczególnie zalecane.
- Dawka przypominająca:
- Odporność po szczepieniu przeciwko krztuścowi z czasem słabnie. Zaleca się dawkę przypominającą co 10 lat, zwłaszcza osobom dorosłym.
- Osoby z grup ryzyka:
- osoby z przewlekłymi chorobami układu oddechowego (astma, POChP),
- osoby z osłabionym układem odpornościowym.
Należy pamiętać, że pomimo szczepienia można zachorować na krztusiec, podobnie jak z innymi chorobami, na które się szczepimy, np. grypa lub COVID-19. Szczepionka chroni przed ciężkim przebiegiem choroby, ale nie zapewnia 100 proc. ochrony przed zakażeniem. Osoby zaszczepione, które zachorują, zwykle przechodzą krztusiec łagodniej i krócej.
Krztusiec to poważna choroba, która może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u niemowląt. Szczepienia są najskuteczniejszą formą ochrony, ale ważne jest również przestrzeganie zasad higieny i wzmacnianie odporności. Świadomość objawów i wczesne leczenie mogą złagodzić przebieg choroby i zapobiec rozprzestrzenianiu się zakażenia.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
Coś poszło nie tak