Spis treści
Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, w czasie od 1 stycznia do 15 września 2024 roku w Polsce zgłoszono 14 584 przypadki zachorowań na krztuśca. To ponad 26-krotny wzrost w porównaniu do 2023 roku.
Krztusiec – co to takiego?
Krztusiec wywołuje bakteria Bordetella pertussis. Objawami choroby są intensywny, przerywany kaszel, który trwa kilka tygodni, a czasem nawet kilka miesięcy. Kaszel może być tak silny, że może prowadzić do wymiotów, zmęczenia, a nawet trudności w oddychaniu.
Jak informuje American Heart of Poland lek. Marta Moskal z Centrum Medycznego Scanmed, wzrost liczby zachorowań na krztuśca może mieć kilka przyczyn. "Jedną z nich jest niezrealizowany program szczepień w dzieciństwie, który nie zapewnił odpowiedniego poziomu odporności wśród dzieci. Drugą istotną przyczyną jest zmniejszona ochrona dorosłych, wynikająca z upływu czasu od ostatniego szczepienia przypominającego w 14. roku życia” – wyjaśnia.
Dodaje, że szczepienie przeciwko krztuścowi powinno być powtarzane co 10 lat. "Niestety, ponieważ są to szczepienia zalecane i odpłatne, nie cieszą się one dużą popularnością, a to prowadzi do obniżenia skuteczności ochrony populacji" – tłumaczy lek. Moskal.
Kluczowa jest higiena
Krztusiec jest chorobą zakaźną, która przenosi się drogą kropelkową. Jeśli w otoczeniu są osoby z objawami kaszlu, najlepiej unikać z nimi kontaktu. Niezwykle istotna jest odpowiednia higiena - regularne mycie rąk, szczególnie po kaszlu lub kichaniu, a także unikanie dotykania twarzy, zwłaszcza ust, nosa i oczu.
Krztusiec – objawy
Krztusiec w początkowej fazie może mieć podobne objawy do przeziębienia, ale różni się od niego pod wieloma względami. Jak tłumaczy ekspertka, objawy rozwijają się w trzech etapach.
W I etapie – kataralnym (trwającym 1-2 tygodnie), objawy są podobne do przeziębienia, co utrudnia wczesną diagnozę. Pacjenci skarżą się na katar, łagodny kaszel, ból gardła, niską gorączkę i ogólne osłabienie.
W II etapie – napadowym (trwającym 3-6 tygodni), kaszel staje się bardziej intensywny, pojawiają się napady kaszlu, które kończą się głośnym "krztuścem” (szczekającym dźwiękiem przy wdechu). Napady mogą trwać kilka minut i towarzyszą im trudności w oddychaniu, wymioty oraz bezdech, szczególnie u niemowląt.
III etap – rekonwalescencji (trwający 1-2 miesiące) to okres, w którym pacjent stopniowo wraca do zdrowia, choć kaszel może utrzymywać się jeszcze przez kilka tygodni, a jego napady stają się mniej intensywne.
Krztusiec – powikłania
Krztusiec może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u dzieci poniżej 1. roku życia, seniorów oraz osób z osłabionym układem odpornościowym. Do najczęstszych powikłań należą:
Pneumonia (zapalenie płuc) – to jedno z najcięższych powikłań krztuśca, które może wystąpić w wyniku wtórnych zakażeń bakteryjnych. Może prowadzić do niewydolności oddechowej, zwłaszcza u niemowląt.
Zaburzenia oddechowe – w tym bezdech, zwłaszcza u niemowląt, który może prowadzić do niedotlenienia organizmu.
Uszkodzenie mózgu – rzadkie, ale mogą wystąpić w wyniku braku tlenu (hipoksji) podczas napadów kaszlu.
Złamania żeber – spowodowane intensywnymi napadami kaszlu.
Wymioty – mogą prowadzić do odwodnienia, szczególnie u małych dzieci.
Przepuklina pachwinowa – u niemowląt i małych dzieci może wystąpić w wyniku dużych napadów kaszlu, które wywołują wzrost ciśnienia w jamie brzusznej.
Czy to krztusiec? Jak zdiagnozować chorobę?
W celu potwierdzenia zakażenia krztuścem wykonuje się odpowiednie testy laboratoryjne. Wśród najczęściej stosowanych metod znajduje się PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy), która polega na pobraniu próbki wymazu z nosa lub gardła oraz badaniu przeciwciał.
W przypadku infekcji wykonuje się testy na obecność przeciwciał IgM (dodatnie wskazują na świeże zakażenie), IgA (pojawiają się jako pierwsze w najwcześniejszej fazie choroby) oraz IgG (mogą świadczyć o przebytej infekcji lub obecności bakterii w organizmie).
