
Spis treści
Świadczenia opieki zdrowotnej mają na celu zachowanie zdrowia, zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wyrywanie chorób, leczenie, pielęgnację oraz zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczenie. W piątek, 4 kwietnia 2025 r. Komisji Unii Metropolii Polskich ds. Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia opublikowała postulaty zmian w obszarze korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Poniżej prezentujemy listę postulatów.
Dekoncentracja uprawnień do wydawania decyzji
Zgodnie z art. 54 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do zadań wójta, burmistrza, prezydenta miasta należy wydawanie decyzji potwierdzających prawo do świadczeń zdrowotnych osób nieubezpieczonych, których dochód jest poniżej kryterium dochodowego w pomocy społecznej. W ocenie UMP, ze względu na treść tego przepisu, prowadzenie postępowań jest nieefektywne. Unia proponuje, by wprowadzić w art. 54 ust. 11 rozwiązanie umożliwiające udzielenie przez wójta (burmistrza, prezydenta) upoważnienia do wydawania decyzji w sprawie potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej pracownikom ośrodka pomocy społecznej innym niż kierownik ops, analogicznie jak w wypadku upoważnień wydawanych na gruncie ustawy o pomocy społecznej (art. 110 ust. 7 i 8). W ocenie Unii, usprawniłoby to prowadzenie postępowań w sprawie potwierdzania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej. Obecnie, upoważnienie może być wydawane tylko kierownikom.
UMP zaproponowała, by art. 54 ust. 11 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych brzmiał następująco: „Wójt (burmistrz, prezydent) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy może upoważnić swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika ośrodka pomocy społecznej, dyrektora centrum usług społecznych lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej, dyrektora centrum usług społecznych lub kierownika innej jednostki organizacyjnej gminy, do załatwiania spraw i wydawania decyzji w jego imieniu dotyczących potwierdzania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej.”
Ujednolicenie właściwości miejscowej organu
Kolejnym postulatem jest ujednolicenie właściwości miejscowej organu. UMP przypomniało, że zgodnie z art. 54 ustawy zdrowotnej do wydania decyzji w sprawie potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej jest wójt (burmistrz, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy, a prawo do tych świadczeń często jest potwierdzane osobom bezdomnym, które nie mają miejsca zamieszkania. W takich przypadkach właściwość miejscowa ustalana jest na podstawie przepisów ogólnych. Unia wskazała, że te same ośrodki pomocy społecznej udzielając pomocy społecznej osobom bezdomnym, ustalają właściwość miejscową w oparciu o przepisy szczególne, które zawiera ustawa o pomocy społecznej. W związku z powyższym, Unia postuluje o to, by potwierdzenie prawa wydawała gmina, z którą świadczeniobiorca jest związany, analogicznie jak na gruncie u.p.s. i proponuje dodanie w art. przepisu szczególnego określającego właściwość miejscową w przypadku świadczeniobiorców niemających miejsca zamieszkania.
Unia zwróciła także uwagę, że reformy wymaga sam system poświadczenia prawa do świadczeń zdrowotnych. W praktyce decyzje są wydawane odnośnie okresów niekiedy sprzed kilkunastu lat. Odtworzenie sytuacji dochodowej danej osoby w tak odległym czasie nastręcza trudności. Ponadto liczba wydawanych decyzji odmownych jest znikoma. Należy zatem przeanalizować alternatywne sposoby przyznawania prawa do świadczeń zdrowotnych w wypadku osób nieubezpieczonych zdrowotnie – przekazano.
Miesięczna opłata za wyżywienie i zakwaterowanie dziecka do ukończenia 18. roku życia
Kolejny postulat dotyczył opłat powiatu za pobyt dziecka umieszczonego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym na podstawie postanowienia sądu. W ocenie UMP, obowiązujące przepisy stwarzają wątpliwości, kto jest zobowiązany do ponoszenia opłaty (powiat, czy rodzic) w szczególności w sytuacji, gdy dziecko zostaje umieszczone w ww. placówkach w trybie zabezpieczenia na czas trwania postępowania o pozbawienie bądź ograniczenie władzy rodzicielskiej. Unia jest za doprecyzowaniem, czy każde umieszczenie przez sąd dziecka w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej należy interpretować jako pozbawienie opieki i wychowania rodziców w rozumieniu ustawy zdrowotnej.
Okresowe badania chorych psychicznie mieszkańców DPS
Ostatnim z postulatów UMP jest uwzględnienie w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego wprost w przepisach zasad finansowania okresowych badań stanu zdrowia psychicznego w zakresie uzasadniającym pobyt w DPS osób chorych psychicznie. Takie osoby, zgodnie z ustawą z 19 sierpnia o ochronie zdrowia psychicznego, powinny podlegać badaniom okresowym co najmniej raz na 6 miesięcy. UMP wskazała, że w praktyce podmioty lecznicze niejednokrotnie odmawiają wykonania tych badań, uzasadniając to koniecznością ponoszenia ich kosztów, które w ich ocenie powinny obarczać jednostki organizacyjne pomocy społecznej. UMP zaproponowała, by dodać art. 38 ust. 6 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego w brzmieniu: „Badania, o których mowa w ust. 5, realizowane są na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 146 z późn. zm.)”.