Spis treści
Mózg kontroluje myśli, emocje, wspomnienia, ruchy. Choć waży zaledwie około 1,4 kg, zużywa aż 20 proc. całej energii dostarczanej do organizmu. Ma też niezwykłą zdolność adaptacji, znaną jako neuroplastyczność. Oznacza to, że potrafi tworzyć nowe połączenia nerwowe przez całe życie, a nawet kompensować uszkodzenia w niektórych przypadkach.
Czy wiesz, jak dbać o zdrowie mózgu?
Jak tłumaczą specjaliści, dla zdrowia mózgu najbardziej szkodliwe są używki, takie jak alkohol, papierosy i substancje psychoaktywne. By dbać o zdrowie mózgu, należy więc ich unikać.
Zdrowiu mózgu służą z kolei regularna aktywność fizyczna (która poprawia przepływ krwi w naczyniach mózgowych oraz stymuluje produkcję substancji neuroprotekcyjnych), prawidłowy sen (podczas snu mózg regeneruje się i dochodzi do "posprzątania" nagromadzonych w ciągu dnia szkodliwych produktów przemiany materii), a także zdrowa dieta - w tym odpowiednie nawodnienie organizmu (mózg w 90 proc. składa się z wody, dlatego nawet niewielkie odwodnienie powoduje pogorszenie pamięci i koncentracji).
Dbając o dobrą kondycję zdrowotną całego organizmu, dbamy także o nasz mózg. W profilaktyce chorób mózgu, a szczególnie udarów, bardzo ważne jest również skuteczne leczenie współwystępujących chorób, takich jak: nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, hiperlipidemia, cukrzyca czy otyłość.
Profilaktyka chorób mózgu. Dlaczego jest ważna?
Profilaktyka chorób mózgu jest niezwykle istotna, bo zachorowalność na nie gwałtownie rośnie, co wiąże się z pogorszeniem jakości życia milionów osób. Już teraz w Polsce żyje:
- około 50 tys. osób ze stwardnienie rozsianym,
- ok. 90 tys. osób ma chorobę Parkinsona,
- ok. o 300 tys. osób cierpi na padaczkę,
- pół miliona osób ma chorobę Alzheimera,
- ok. 90 tys. osób co roku doznaje udaru mózgu,
- 15 proc. społeczeństwa choruje na migrenę.
Wzmocnienie profilaktyki zmniejszy obciążenia społeczne, bo zapobieganie i wcześniejsze wykrywanie chorób mózgu może znacząco poprawić jakość życia pacjentów i ich rodzin oraz obniżyć koszty leczenia.
Choroby mózgu to wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej
Choroby mózgu stanowią ogromne wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej. Wspólne działania neurologów oraz psychiatrów w zakresie profilaktyki i leczenia mogą zmniejszyć koszty społeczne i ekonomiczne tych schorzeń.
Podstawą jest przede wszystkim profilaktyka oraz edukacja na temat higieny mózgu prowadzona od najmłodszych lat. Nie każdy bowiem zdaje sobie sprawę z tego, że istnieje wiele czynników, które powoli, systematycznie degradują mózg. Z uwagi na to, że jest to proces długotrwały, często jednak nie zdajemy sobie z tego sprawy.
Neurologia i psychiatria łączą siły
Profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem chorób mózgu zajmują się dwie dziedziny medycyny: neurologia i psychiatra. - W obliczu szybko rosnącej zachorowalności na choroby mózgu, konieczne jest współpraca wielu środowisk i zintensyfikowanie działań na rzecz zdrowia mózgu. Dlatego, aby nasze apele o potraktowanie zdrowia mózgu jako priorytetu w polityce zdrowotnej państwa, wybrzmiały głośniej i dobitniej, jednoczymy siły i tworzymy koalicję na rzecz zdrowia mózgu, w skład której wchodzą neurolodzy, psychiatrzy, a także organizacje pacjentów i działające na rzecz pacjentów z chorobami mózgu – mówi prof. dr hab. Alina Kułakowska, prezeska Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.
Dlaczego wspólne działanie na rzecz zdrowia mózgu jest tak ważne? M.in. dlatego, że funkcjonowanie mózgu wpływa na każdą sferę życia – od zdolności poznawczych, przez zdrowie psychiczne, sprawność fizyczną, aż po ogólną jakość życia.
- Nie ma zdrowia bez zdrowia mózgu, a mój mózg to ja. To organ, który warunkuje nasz dobrostan i całe nasze funkcjonowanie. Musimy o niego dbać, wiedzieć, jak to robić, a jeśli pojawią się jakieś niepokojące objawy, musimy mieć zapewnioną właściwą diagnostykę i leczenie. Bo współczesna medycyna pozwala już na skuteczne leczenie wielu chorób mózgu, a intensywne badania nad kolejnymi terapiami trwają i możemy spodziewać się, że w nieodległej przyszłości możliwości diagnostyczno-terapeutyczne będą coraz większe. W parze z rozwojem medycyny musi jednak iść wzrost finansowania oraz usprawnienie organizacji systemu opieki nad pacjentami z chorobami mózgu, a także systemowe działania prewencyjne – przekonuje prof. Alina Kułakowska.
Współpraca i konstruktywny dialog
Prof. Kułakowska dodaje, że do zdrowia mózgu należy podejść holistyczne, dlatego równie ważne jak profilaktyka jest zadbanie o osoby, które już zachorowały lub zachorują na choroby mózgu. Jej zdaniem, konieczne jest m.in. usprawnienie ścieżek diagnostyczno-terapeutycznych pacjentów.
- W ostatnich latach bardzo poprawił się dostęp do nowoczesnych technologii lekowych – zrefundowano kilkadziesiąt tzw. cząsteczko-wskazań, a wiele z tych nowoczesnych terapii jest refundowanych w ramach programów lekowych, których w neurologii jest obecnie kilkanaście. Borykamy się jednak z niedoszacowaniem wycen i kontraktów na realizację programów lekowych. W związku z tym w zeszłym roku pojawił się problem z zapłatą placówkom medycznym za tzw. nadwykonania, w tym również za leki. Wskazuje to na potrzebę reformy programów lekowych, która powinna iść w parze z tworzeniem sieci ośrodków neurologicznych o różnym stopniu referencyjności. Tylko takie podejście pozwoli na optymalizację wykorzystania możliwości, jakie niosą nowe terapie i programy lekowe – mówi ekspertka.
Nadrzędnym celem jest kompleksowe potraktowanie zdrowia mózgu jako priorytetu w polityce zdrowotnej państwa. Polskie Towarzystwo Neurologiczne zadeklarowało współpracę i dialog ze wszystkimi interesariuszami oraz decydentami w obszarze opieki zdrowotnej.
